1
گروه حشره شناسی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران
2
دانشگاه محقق اردبیلی، گروه گیاه‌پزشکی، اردبیل، ایران
چکیده
اسانسهای گیاهی، ترکیباتی امن برای محیط زیست و برای سلامتی انسان هستند که به دلیل خاصیت حشرهکشی، قابلیت دارند تا در کنترل آفات مورد استفاده قرار گیرند. این ترکیبات به صورت سموم تدخینی، حشره‌کش‌های تماسی، دورکننده و بازدارنده تغذیه و میزان تخم‌ریزی عمل کرده و رشد جمعیت حشره را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این تحقیق سمیت تدخینی اسانس حاصل از گل سه رقم مرکبات شامل ترنج Citrus medica L. گریپ فروت C. paradisi L. و لیموی لیسبون C. lemon L.روی حشرات کامل شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst) مورد ارزیابی قرار گرفت. گلهای رقمهای مرکبات مورد آزمایش از یک باغ سم پاشی نشده در شهرستان جهرم در اردیبهشت ماه 1393جمع آوری شدند. اندام های جمع آوری شده عاری از هر گونه بیماری و زردشدگی بودند و تا زمان خشک شدن در دمای ثابت نگهداری شدند. گلهای جمع آوری شده در محیط سایه، روی یک پارچه خشک شده و سپس از آنها پودر تهیه شد. اسانسها با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شدند. این تحقیق در قالب طرح فاکتوریل بر پایه‌ی طرح کاملاً تصادفی در دمای 2 ±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و تاریکی در 5 غلظت و 5 تکرار انجام شد. تجزیه پروبیت دادههای زیست سنجی با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. مقایسه میانگین دادهها با آزمون LSD همین نرم افزار صورت گرفت. تلفات در هر تیمار پس از 24، 48 و72 ساعت شمارش و مقادیرLC50 و LC90 محاسبه گردید. نتایج نشان داد با افزایش غلظت و زمان تیمار در مورد هر سه اسانس، میزان مرگومیر نیز افزایش یافت. بالاترین غلظت به کار برده شده (126 میکرولیتر بر لیترهوا) از اسانسهای ترنج، گریپفروت و لیموی لیسبون با گذشت 72 ساعت از زمان تیمار به ترتیب مرگومیر 100، 100 و 72 درصدی را در حشرات کامل شپشه آرد ایجاد نمودند. میزان LC50 اسانسهای فوق در این زمان به ترتیب 2/5، 4/9 و 8/11 میکرولیتر بر لیتر هوا برآورد شد. بر این اساس بیشترین سمیت مربوط به اسانس ترنج بود. نتایج به طور کلی نشان داد اسانسهای به کار برده شده در این تحقیق قابلیت کشندگی بالایی روی شپشه آرد داشته و با انجام تحقیقات بیشتر میتوانند جایگزین مناسبی برای آفتکشهای رایج مورد استفاده در انبارها باشند.
Insecticidal effect of essential oil extracted from the flower of three citrus varieties against flour beetle Tribolium castaneum (Coleoptera: Tenebrionidae)
نویسندگان [English]
Fatemeh FATEHIAN
1
Majid FALLAHZADEH
1
Abu Fazel DOUSTI
1
Mahdi KABIRI RAEIS ABBAD
2
1
Department of Entomology, Jahrom Branch, Islamic Azad University, Jahrom, Iran
2
Department of Plant Protection, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
فاتحیان, فاطمه, فلاح زاده, مجید, دوستی, ابوفاضل, کبیری رئیس آباد, مهدی. (1396). قابلیت کشندگی اسانس حاصل از گل سه رقم مرکبات روی حشرات بالغ شپشه آرد. تحقیقات نوین در گیاه پزشکی, 8(1), 29-41.
MLA
فاطمه فاتحیان; مجید فلاح زاده; ابوفاضل دوستی; مهدی کبیری رئیس آباد. "قابلیت کشندگی اسانس حاصل از گل سه رقم مرکبات روی حشرات بالغ شپشه آرد". تحقیقات نوین در گیاه پزشکی, 8, 1, 1396, 29-41.
HARVARD
فاتحیان, فاطمه, فلاح زاده, مجید, دوستی, ابوفاضل, کبیری رئیس آباد, مهدی. (1396). 'قابلیت کشندگی اسانس حاصل از گل سه رقم مرکبات روی حشرات بالغ شپشه آرد', تحقیقات نوین در گیاه پزشکی, 8(1), pp. 29-41.
VANCOUVER
فاتحیان, فاطمه, فلاح زاده, مجید, دوستی, ابوفاضل, کبیری رئیس آباد, مهدی. قابلیت کشندگی اسانس حاصل از گل سه رقم مرکبات روی حشرات بالغ شپشه آرد. تحقیقات نوین در گیاه پزشکی, 1396; 8(1): 29-41.
)